TÜRKİYE KORUMALI FUTBOL FEDERASYONU

 Dinlenme ise recovery kavramını zaman zaman kapsayan, zaman zaman parçası haline gelen ve vücudun fizyolojik olarak toparlanabilmesi için oldukça önemli olan bir parametredir.

Kasın toparlanması, eski performansına dönebilmesi için yeterli süre dinlenebilmesi, beslenmesi ve doku iyileşmesi için optimal yüklenmeye maruz kalması gerekmektedir. Bunun için bireysel toparlanma stratejileri geliştirilip ihtiyaçlar doğrultusunda vücuda girdiler sağlanır.

Rehabilitasyonun en büyük amaçları arasında recovery yer almaktadır. Çünkü performansın ilerletilebilmesi için öncelikle olduğu forma ulaşabilmesi ve yeni bir yüklenmeye hazır olması gerekmektedir. Aynı zamanda sakatlıkların en büyük risk faktörü olan yorgunluğun elimine edilmesi önemlidir.

Performans esnasında sporcu vücudunda yorgunluk, dehidratasyon, anaerobik güç kullanımı, oksijen düşüklüğü, glikoz metabolizmasında aşırı hızlanmaya bağlı besin yönetimi gibi birçok fizyolojik olay gerçekleşmektedir. Özellikle lig dönemi gibi sürekli, dinlenmenin kısaldığı ve tam performans gerektiren dönemlerde doğru recovery oldukça önemlidir. Dinlenme periyotları yoğunluk nedeniyle uzatılamadığından dolayı kasın dinlenip eski formuna dönebilmesi için Fizyoterapist uygun stratejiler belirler.

Maç/müsabaka öncesi doğru dinlenme ve recovery sağlanmış olmalıdır. Aksi halde performans düşüklüğü, sakatlık, performans sonrası şiddeti ve süresi artmış yorgunluk durumlarıyla karşı karşıya kalınabilir. Sporcular üzerinde yapılan çalışmalarda yeterli recovery sağlanamadığında hız, kuvvet, çeviklik gibi performans parametlerinde düşüş saptanmıştır. Aynı şekilde aktiviteler arası dinlenme sürelerinin kısaltılması da düşünülenin aksine rampa etkisi yaratıp maksimum performans sağlamayıp, yine performansta düşüş meydana getirmiştir. Recovery ve dinlenmenin performans üzerine etkilerinin yanı sıra sakatlık riski de göz ardı edilmemelidir. 

Spor esnasında kaslar sürekli kısalma aktivitelerinden dolayı performans sonunda olağan boyundan kısalmış bir durumdadırlar. Aynı zamanda laktik asit birikimi gibi toksik durumlar meydana gelir. Bir sonraki performans öncesinde kasın eski boyutuna uzatılıp oksijenizasyon ve beslenmenin sağlanması gerekmektedir. 

Fizyoterapistin ise buradaki rolü, kasların oksijenizasyonunu arttıracak manuel teknikler ve egzersizleri belirleyip sporcuyu doğru asiste etmektir. Aynı zamanda yoğunluktan dolayı kasın kısalmaya meyilli boyunu uzatmak için germe egzersizleri ve kombine teknikler uygulamaktır. Yoğun dönemlerde kısalan dinlenme süresi kişiye özel recovery programı ile kompanse edilmelidir. 

Bir diğer yaklaşım tarzı ve bakış açısı ise vücudun kimyasal ihtiyaçlarına odaklanır. Yapılan çalışmalarda doğru uyku düzeni, doğru beslenme programı, psikolojik destek ve yeterli su takviyesinin performansa olumlu etkisi bulunmuştur. Bu nedenle recovery programına ek yapılan girişimler de göz önünde bulundurulabilecek pozitif faktörlerdir. Bu anlamda Fizyoterapistin çok yönlü yaklaşım sergilemesi sporcuyu motive edip gözle görülür çıktılar elde edilmesini sağlar.

Sporcuya düşen göreve değinecek olursak; beslenme, uyku düzeni, antrenman takibi konusunda yetkili kişilerle koopere şekilde spor hayatını idame ettirmeli. Isınma ve soğuma aktivitelerinin performans ve toparlanma üzerindeki pozitif etikisi bulunmuştur. Bu nedenle özellikle lig dönemi boyunca ve tüm sene boyunca ısınma ve soğuma aktivitelerini doğru şekilde tamamlamalı, gerekirse fizyoterapist tarafından güncellenen programlar uygulamalıdır. Yine sporcunun performans esnası karşılaşabileceği durumlara karşı eğitilip, kişisel recovery teknikleri konusunda bilgilendirilmesi gerekmektedir.